Eksploitasi undang-undang yang digunakan oleh projek perlombongan di Hutan Simpan Gunung Raya Langkawi untuk memintas keperluan untuk penilaian kesan alam sekitar adalah preseden berbahaya, pengkritik dan kumpulan pemuliharaan amaran
Menurut The Straits Times, projek di hutan hujan berusia 10 juta tahun itu bersaiz 19 hektar, hanya di bawah had 20 hektar yang akan mencetuskan keperluan untuk menyediakan Jabatan Alam Sekitar dengan EIA untuk kelulusan.
Pada 2017, konsesi pembalakan dan perlombongan seluas 40 hektar telah diberikan kepada Yiked, anak syarikat Yayasan Islam Kedah (YINK) yang dikuasai negeri oleh kerajaan Barisan Nasional ketika itu.
Projek itu ditolak oleh JAS atas dasar bahawa “tapak itu berada dalam Kawasan Persekitaran Sensitif Kelas 1 di mana tiada pembangunan boleh diluluskan,” lapor harian Singapura.
Bagaimanapun, kerajaan Kedah pimpinan PAS sekarang meluluskan “penyingkiran sisa-sisa kayu untuk tujuan melombong pasir” untuk tapak seluas 19 hektar di kawasan yang sama pada Mei 2021.
Penduduk tempatan tidak menyedari projek itu dan hanya dimaklumkan mengenai kewujudannya apabila juruukur tanah muncul Januari ini.
“Sekiranya projek ini tidak dihentikan, maka kerajaan negeri akan dapat meluluskan projek di mana sahaja mereka suka – termasuk hutan simpan, kawasan tadahan air dan kawasan pantai – selagi ia berada di bawah kawasan minimum.
“Lebih teruk lagi, mereka boleh merangkaikan kelulusan kepada saiz yang besar, mempersendakan peraturan sedia ada,” kata presiden Protect Gunung Raya (PGR), Zhariff Afandi.
PGR berkata bahawa satu lagi plot 19 hektar untuk perlombongan pasir sedang dalam peringkat cadangan oleh kerajaan negeri bersebelahan tapak pertama, dengan konsesi dikatakan akan diserahkan kepada Permodalan Kedah Berhad (PKB), sebuah firma pelaburan milik kerajaan.
Kedah Mentri Besar Datuk Seri Muhammad Sanusi Md Nor of PAS was the chairman of both YINK and PKB.
Sanusi menafikan dakwaan bahawa dia meluluskan projek itu, menegaskan ia dimulakan oleh pentadbiran terdahulu.
Menurut pejabat Sanusi, hanya lombong seluas 3.5 hektar yang diluluskan pada 1989 kini beroperasi, manakala 40 hektar yang diberikan kepada Yiked dan PKB pada 2017 tidak.
Beliau seterusnya menegaskan bahawa permohonan untuk tapak seluas 19ha Yiked telah diluluskan oleh kerajaan negeri pada April 2020, beberapa minggu sebelum bekas menteri besar Datuk Seri Mukhriz Mahathir hilang sokongan dan meletak jawatan.
Mukhriz berkata beliau tidak ingat meluluskan projek-projek itu dan akan mengambil tuntutan Sanusi pada “nilai muka”, tetapi menegaskan bahawa perkara seperti itu biasanya dibawa ke exco kerajaan negeri terlebih dahulu.
“Jika dilihat semula, ini adalah situasi biasa di mana kelemahan telah diambil kesempatan. Kadangkala kita tidak diberi pendedahan sepenuhnya. Sekarang, apabila saya melihat semua maklumat, mengapa ketua menteri sekarang tidak menghentikannya?” Mukhriz memberitahu ST.
Semasa pertemuan dengan PGR
pegawai JAS negeri berkata mereka tidak boleh campur tangan kerana kelemahan itu, malah mereka mengakui projek perlombongan boleh menjejaskan tadahan air untuk loji rawatan Padang Saga.
ST berkata Menteri Alam Sekitar dan Air Datuk Seri Tuan Ibrahim Tuan Man — secara kebetulan timbalan presiden PAS, parti yang sama dengan Sanusi — dan JAS tidak menjawab apabila ditanya sama ada terdapat rancangan untuk menutup kelemahan itu.
Sukmas Dimensi, firma pembinaan swasta yang bekerjasama dengan Yiked, menegaskan bahawa mereka hanya akan membersihkan seberapa banyak tanah yang diperlukan untuk mengakses kawasan yang dirancang untuk lombong, menganggarkan ia berada dalam segmen seluas 5 hektar pada satu-satu masa.
“Terdapat jawatankuasa teknikal yang akan memantau dan menasihati cara terbaik untuk meneruskan perolehan pasir. Kami belum menyentuh dahan pokok pun,” kata pengarah urusan Romli Bakar kepada ST, sambil menambah kerja dijangka bermula awal tahun depan.
Tambahnya, beliau telah menghubungi firma lain, Kedah Cement, anak syarikat konglomerat YTL, bagi pihak Yiked untuk menjual hak 30 tahun kepada 40 hektar di Gunung Raya pada harga RM6 juta, walaupun hanya 19 hektar diluluskan.
Cadangan itu setakat ini tidak berjaya, katanya. Beliau juga mengesahkan bahawa rancangan untuk plot kedua seluas 19ha tidak memerlukan EIA.
Projek perlombongan pasir di Gunung Raya boleh mengancam bekalan air Langkawi yang sudah terhad. Dua pertiga daripada keperluan air Langkawi disalurkan dari tanah besar Malaysia.
Masalah air di pulau peranginan bukanlah perkara baru. Industri pelancongan Langkawi yang berkembang pesat sebelum ini memberi amaran tentang kekurangan air yang kritikal menjelang 2020, tetapi permintaan terhadap air telah dikurangkan dengan kekurangan pelancongan selama dua tahun penutupan global Covid-19.
Pulau itu memerlukan 30 peratus lebih air menjelang 2030 untuk memenuhi permintaannya yang semakin meningkat, manakala saluran paip kedua dianggarkan mengambil masa tiga tahun untuk disiapkan.
“Bekalan air sudah pun menjadi masalah di Langkawi. Sekarang pelancongan kembali meningkat, tetapi jika tidak cukup air ia mungkin membantutkan industri,” kata Mukhriz.
Pembangunan yang tidak berhati-hati boleh menyebabkan status Geopark Global Unesco Langkawi turut terjejas, yang dijangka akan dikeluarkan pada 2023.
Langkawi, sebuah kepulauan dengan 99 pulau yang mula terbentuk lebih 500 juta tahun yang lalu, adalah yang pertama di Asia Tenggara yang mencapai pengiktirafan ini.
pada tahun 2007 kerana kepentingan geologinya kepada rantau ini dan pemuliharaan alam semula jadi.
Bulan lalu, pengaruh alam sekitar Roman dan Fizah Onillon memulakan perjalanan sejauh 500km selama tiga minggu dari Kuala Lumpur ke Gunung Raya, untuk meningkatkan kesedaran tentang preseden berbahaya yang mungkin dilakukan oleh projek ini di Kedah.
“Kita perlu terus bercakap mengenainya. Jika projek seperti ini diteruskan, ia akan memudaratkan hidupan liar, ia akan menjejaskan pelancongan,” kata Fizah.
