Dalam usaha menangani risiko kesihatan awam yang semakin meruncing akibat penggunaan produk tembakau elektronik, beberapa kerajaan negeri di Malaysia telah mengambil langkah proaktif dan berdaulat untuk mengharamkan penjualan e-rokok atau vape, meskipun tiada larangan menyeluruh dikenakan di peringkat persekutuan.
Langkah-langkah ini mencerminkan komitmen negeri terhadap pengawalseliaan kesihatan awam, khususnya dalam kalangan generasi muda yang semakin mudah terdedah kepada produk-produk nikotin alternatif.
Pendekatan Persekutuan: Regulasi, Bukan Larangan Penjualan Vape
Menurut kenyataan rasmi daripada Menteri Kesihatan Malaysia, YB Datuk Seri Dr Dzulkefly Ahmad, kerajaan persekutuan telah memutuskan untuk mengawal selia penggunaan dan penjualan vape secara menyeluruh melalui pelaksanaan Akta Kawalan Produk Merokok Demi Kesihatan Awam 2023.
Walaupun tiada larangan menyeluruh dikenakan, pihak kementerian menggalakkan agar kerajaan-kerajaan negeri tidak memperbaharui lesen untuk penjualan vape, sekali gus menyekat pertumbuhan pasaran produk ini secara berperingkat.
Senarai Terkini: Negeri Yang Telah Mengharamkan atau Menyatakan Hasrat Mengharamkan Vape
#1. Johor
Negeri Johor mencatat sejarah sebagai negeri pertama yang melaksanakan larangan menyeluruh terhadap penjualan produk vape, termasuk cecair nikotin dan rokok elektronik. Berkuat kuasa mulai 1 Januari 2016, kerajaan negeri menghentikan pengeluaran dan pembaharuan lesen perniagaan berkaitan vape. Keputusan ini dilaksanakan atas perkenan DYMM Sultan Ibrahim Sultan Iskandar, yang menzahirkan kebimbangan terhadap risiko kesihatan awam dan kesan sosial negatif hasil penggunaan vape tanpa kawalan.
#2. Kelantan
Kerajaan Negeri Kelantan telah menguatkuasakan larangan penuh terhadap penjualan semua produk berkaitan vape di seluruh premis perniagaan sejak tahun 2016. Pendekatan ini seiring dengan dasar pentadbiran negeri yang berteraskan nilai-nilai kesihatan komuniti dan pemeliharaan moral masyarakat, selaras dengan prinsip Maqasid Syariah.
# 3. Terengganu
Bermula 1 Ogos 2025, Kerajaan Negeri Terengganu akan melaksanakan pengharaman sepenuhnya terhadap penjualan produk vape. Menurut kenyataan rasmi EXCO Kesihatan Negeri, keputusan ini dibuat berdasarkan penilaian risiko kesihatan jangka panjang serta trend peningkatan penggunaan vape dalam kalangan remaja. Data kajian epidemiologi tempatan turut menjadi asas kepada langkah ini.
#4. Perlis
Perlis telah menyatakan komitmen untuk menyelaraskan dasar kawalan vape selaras dengan negeri-negeri lain yang telah melaksanakan pengharaman. Buat masa ini, kerajaan negeri sedang menilai mekanisme pelaksanaan larangan penuh, termasuk aspek perundangan, pemantauan penguatkuasaan, dan kesedaran awam.
#5. Kedah
Kerajaan Negeri Kedah berada dalam fasa transisi ke arah pengharaman berperingkat produk vape menjelang tahun 2026. Dalam tempoh interim, pihak berkuasa tempatan tidak akan memperbaharui lesen operasi mana-mana premis yang terlibat dalam penjualan rokok elektronik dan cecair nikotin. Langkah ini merupakan sebahagian daripada pelan strategik negeri untuk memperkukuh dasar kawalan bahan terlarang berasaskan nikotin di peringkat komuniti.
Negeri-Negeri Lain: Status Penjualan Vape Belum Dimuktamadkan
#6. Selangor
Kerajaan negeri Selangor masih berada dalam peringkat perbincangan dan penilaian risiko berkenaan kemungkinan pengharaman. Tiada garis masa rasmi dikeluarkan setakat ini.
#7. Pulau Pinang
Pulau Pinang menunjukkan kecenderungan ke arah larangan vape, namun belum ada perbincangan rasmi atau garis dasar dikeluarkan secara terbuka.
#8. Pahang
Meskipun belum menguatkuasakan sebarang pengharaman, Sultan Pahang, Al-Sultan Abdullah Ri’ayatuddin, telah menyeru tindakan lebih serius terhadap isu ini pada November 2024, menandakan kemungkinan hala tuju negeri dalam masa terdekat.
Negeri Yang Belum Mengambil Pendirian Rasmi Tentang Vape
Negeri-negeri lain seperti Melaka, Negeri Sembilan, Perak, Sabah, Sarawak, dan Wilayah Persekutuan masih belum mengumumkan dasar atau pendirian rasmi berkenaan pengharaman atau pengawalseliaan vape.
Baca juga:
- Pelajar Tingkatan Tiga Diserang Sawan Selepas Hisap Vape di Tandas Sekolah
- Khairy Dedah Ditekan MOF Nyahsenarai Nikotin Demi Cukai
Jurang Polisi Penjualan Vape Antara Negeri Perlu Diselaras
Perbezaan pendekatan antara negeri menimbulkan cabaran dalam penguatkuasaan seragam serta penyelarasan antara persekutuan dan negeri. Hal ini penting kerana pengguna dan peniaga akan terus beroperasi merentas sempadan, menjadikan dasar yang tidak seragam sebagai kelemahan sistem kawalan sedia ada.
Maka, kerjasama pelbagai agensi dan harmonisasi dasar antara persekutuan dan negeri menjadi aspek penting dalam membendung penggunaan vape secara menyeluruh dan berkesan.
