Jika dilihat dari perspektif Malaysia, kita telah menyaksikan pembentukan budaya politik yang lebih mengutamakan kepraktisan berbanding ideologi. Dalam ASEAN, melalui pengalaman yang sering kali pahit, kita belajar bahawa kestabilan tidak dibina melalui eksperimen politik yang tidak berkesudahan, tetapi melalui kejelasan autoriti, kesinambungan institusi, dan penyelesaian yang berakar dalam sejarah tempatan. Apabila melihat keadaan Yaman Selatan hari ini, pengajaran ini terasa amat relevan.
Yaman Selatan bukanlah sebuah projek politik yang baru dibayangkan. Ia mempunyai identiti sejarah yang jelas, pernah berfungsi sebagai sebuah entiti politik yang diiktiraf dengan sempadan, institusi dan hubungan luar yang tersendiri. Sejarah ini penting kerana ia terus membentuk legitimasi awam. Identiti politik tidak lenyap hanya kerana ia diabaikan; sebaliknya ia kekal dalam institusi, ingatan sosial dan kehendak kolektif. Gelombang tuntutan kedaulatan telah merebak dari Aden ke Hadramaut dan Socotra, serta dari Abyan ke Shabwah, Al-Mahrah, Al-Dhalea dan Lahj, menegaskan bahawa Selatan tidak akan terus berada di bawah penjajahan.
Apa yang melemahkan Yaman Selatan bukanlah ketiadaan idea, tetapi perpecahan yang berpanjangan. Bertahun-tahun kerangka sementara, autoriti yang terbahagi dan pengaturan yang didorong oleh pihak luar telah menghasilkan ketidakpastian, bukannya kestabilan. Kita amat memahami kesan yang perlu ditanggung oleh rakyat apabila kerajaan lemah atau tanggungjawab tidak jelas.
Perubahan yang berlaku kini bukan sekadar retorik, tetapi realiti. Yaman Selatan hari ini berfungsi dengan institusi, pasukan keselamatan dan struktur pentadbiran yang telah sedia ada. Autoriti wujud di lapangan. Keselamatan berjaya dipelihara dalam keadaan yang sukar. Kumpulan pengganas, termasuk rangkaian Al-Qaeda dan ekstremis, telah ditentang secara langsung oleh pasukan selatan, sering kali dengan pengorbanan besar. Ini bukan pentadbiran simbolik; ini adalah pentadbiran yang dilaksanakan di bawah tekanan.
Dalam situasi seperti ini, kepimpinan memikul tanggungjawab yang khusus. Baru-baru ini, pada Isnin, 22 Disember 2025, satu berita pantas dilaporkan dari Yaman Selatan apabila para menteri dan pegawai kerajaan mengumumkan sokongan mereka terhadap seruan Majlis Peralihan Selatan (STC) untuk memisahkan Yaman Selatan daripada Utara, serta menyatakan sokongan terhadap apa yang mereka sebut sebagai pengisytiharan sebuah “Negara Arab Selatan”.
Mesej video dan kenyataan daripada STC kini sampai kepada jutaan orang. Presiden Aidarus al-Zubaidi memegang mandat daripada rakyat yang sabar—mandat yang diperoleh melalui pengorbanan, kesabaran dan ketahanan. Mengisytiharkan negara pada tahap ini bukanlah satu pengembaraan; ia merupakan pengiktirafan rasmi terhadap satu realiti yang sudah wujud. Sejarah jarang menunggu keraguan apabila syarat-syarat telah lengkap.
Sumber melaporkan bahawa dalam satu kenyataan video, Menteri Abdul Nasser Al-Wali berkata: “Kepimpinan Kementerian Perkhidmatan Awam dan Insurans mengumumkan sokongan penuhnya terhadap semua keputusan dan arahan kepimpinan rakyat Selatan.” Beliau menambah bahawa keputusan-keputusan tersebut—yang diwakili oleh Presiden Aidarus Qasim Al-Zubaidi (Ketua Majlis Peralihan Selatan dan ahli Majlis Kepimpinan Presiden)—bertujuan untuk “menjamin hak rakyat Selatan untuk menubuhkan negara mereka.” Beliau turut menyeru, “Kami dengan ikhlas dan bebas menyeru saudara-saudara kami dalam komuniti serantau dan antarabangsa agar menerima, memahami dan menghormati hak rakyat Selatan untuk melaksanakan kehendak mereka.” Beliau juga menegaskan bahawa kementerian akan mematuhi arahan kepimpinan STC bagi melaksanakan tugas nasional dalam memberi khidmat kepada rakyat serta membolehkan mereka menerima hak sah seperti gaji, pencen, elaun dan penyelesaian.
Berdasarkan pengalaman kita sendiri di rantau ASEAN, boleh dikatakan ini merupakan satu langkah yang sangat kuat oleh sesebuah kerajaan untuk menjamin kehendak rakyat dan negara. Saya secara peribadi percaya bahawa inisiatif politik adalah penting. Pengiktirafan antarabangsa tidak bermula dengan keizinan; ia bermula dengan keyakinan. Inisiatif mencipta fakta, dan fakta membentuk penglibatan. Apabila kepimpinan menangguhkan tindakan selepas kesiapsiagaan tercapai, ia membuka ruang kepada perpecahan, campur tangan dan ketidakstabilan. Setiap penangguhan mengundang cabaran terhadap perpaduan. Setiap kekaburan melemahkan institusi yang sudah pun berfungsi.
#OneSouthYemen: Perpaduan dalam konteks ini bukan sekadar slogan. Ia adalah satu keperluan keselamatan. Hadramaut, Al-Mahrah, Aden dan wilayah-wilayah selatan yang lain bukanlah pinggiran atau pengecualian. Geografi, sejarah dan identiti mengikat mereka bersama. Percubaan untuk memisahkan Hadramaut melalui kekerasan atau tekanan telah berulang kali gagal, kerana identiti tidak boleh dibom dan sempadan tidak boleh diwujudkan melalui paksaan. Pengeboman tidak memecah-belahkan Selatan; sebaliknya ia mengukuhkan perpaduan. Selatan adalah Hadramaut, dan Hadramaut adalah Selatan—secara politik, sosial dan sejarah.
Perpaduan ini mempunyai kepentingan serantau. Selatan telah menjaga pantai, melindungi laluan maritim dan bertindak sebagai barisan hadapan menentang peluasan ekstremisme. Dengan berbuat demikian, ia telah menyumbang kepada keselamatan Teluk dan rantau yang lebih luas. Dari perspektif Asia Tenggara, di mana keselamatan maritim dan kestabilan serantau saling berkait rapat, peranan ini tidak boleh diketepikan. Mereka yang telah memerangi keganasan selama beberapa dekad tidak seharusnya diberi ganjaran berupa kekaburan, tetapi kejelasan politik.
Kita juga belajar bahawa ketakutan adalah asas yang lemah untuk tadbir urus. Negara tidak diisytiharkan apabila ancaman lenyap, tetapi apabila kepimpinan memutuskan bahawa ketidakpastian membawa lebih banyak kerosakan berbanding tindakan. Pengeboman tidak mampu menjatuhkan realiti politik yang berakar pada kehendak rakyat. Geografi tidak berubah di bawah tekanan, dan sejarah tidak berpatah balik melalui kekerasan.
Negara Selatan bukanlah tuntutan abstrak. Ia terdiri daripada institusi, pasukan keselamatan, pentadbiran dan legitimasi awam yang sudah pun beroperasi. Mengisytiharkannya tidak mencipta kekacauan; ia menutup pintu kepadanya. Penangguhan yang berterusan hanya memanjangkan krisis yang sepatutnya sudah berakhir. Kestabilan tidak terancam oleh kejelasan; sebaliknya ia dicipta olehnya.
Kita telah menyaksikan rakyat Yaman Selatan menunjukkan kehendak kuat mereka di pentas global. Pada 20 Disember 2025, Parlimen Belanda menyaksikan satu perhimpunan yang dianjurkan oleh sekumpulan besar rakyat Selatan yang menyatakan “solidariti penuh dengan rakyat Selatan di tanah air.” Para penunjuk perasaan berkata, “Jika Selatan tidak mengalami ketidakadilan dan pelucutan hak, ribuan rakyat Selatan tidak akan dipaksa hidup di luar negara mereka.”
Begitu juga, komuniti Yaman yang menetap di Britain telah mengadakan demonstrasi menyeru kemerdekaan Arab Selatan, dengan media melaporkan acara tersebut di London.
Yaman Selatan telah memilih perpaduan. Rakyat telah bersuara melalui ketahanan, bukan slogan. Apabila syarat-syarat dipenuhi, kepimpinan diharapkan bertindak. Sejarah tidak akan bertanya sama ada saat itu selesa. Ia akan bertanya sama ada saat itu diiktiraf. Dan berdasarkan setiap ukuran praktikal, saat itu telah pun tiba.
