Kota Bharu, 21 November 2025 – Cadangan Kerajaan Negeri Kelantan untuk memperkenalkan lesen mendulang emas kepada pelancong luar sekali lagi membuka ruang perdebatan hangat dalam kalangan rakyat Malaysia. Isu yang pada mulanya kedengaran seperti inisiatif promosi pelancongan kini berubah menjadi perbincangan serius berkaitan pengurusan hasil bumi, hak rakyat tempatan, keselamatan lokasi serta kelestarian alam sekitar.
Menurut laporan Berita Harian, Pengerusi Jawatankuasa Pelancongan, Kebudayaan, Kesenian dan Warisan Negeri, Datuk Kamaruddin Md Noor, mengesahkan bahawa cadangan memperkenalkan lesen mendulang emas itu masih berada di peringkat awal perbincangan. Kerajaan negeri melihat aktiviti mendulang secara tradisional sebagai daya tarikan baharu bagi pelancong, sekali gus menawarkan pengalaman unik yang jarang terdapat di negeri lain.
Lesen Mendulang Emas Jadi Daya Tarikan Pelancongan Baharu Kelantan
Datuk Kamaruddin menjelaskan bahawa pengenalan lesen mendulang emas bukanlah bertujuan menafikan peluang rakyat Kelantan untuk mendulang di tanah kerajaan. Sebaliknya, ia dirancang sebagai aktiviti berorientasikan pelancongan, di mana pelancong hanya mencuba kaedah tradisional mendulang tanpa menggunakan jentera berat.
Beliau menegaskan bahawa pelancong tidak boleh beranggapan aktiviti itu akan memberikan hasil lumayan kerana kaedah tradisional sememangnya sangat terhad. Jika pelancong berjaya mendapat sedikit emas sekalipun, ia dianggap sebagai “rezeki terpijak”.
Namun masyarakat tempatan menyuarakan kebimbangan bahawa pengenalan lesen mendulang emas untuk pelancong mungkin mengubah landskap ekonomi kecil setempat serta mewujudkan persaingan yang tidak sihat. Hal ini turut dikaitkan dengan sensitiviti pengurusan hasil bumi yang sepatutnya memberi keutamaan kepada penduduk tempatan.
Lesen Mendulang Emas: Antara Sokongan dan Keraguan
Cadangan ini menerima pelbagai reaksi daripada rakyat Kelantan. Ada pihak yang menyokong langkah tersebut sebagai usaha memperkaya sektor pelancongan negeri, namun tidak kurang yang mempertikaikan keberkesanannya.
Antara kerisauan yang dibangkitkan termasuk:
- Pengurusan lokasi mendulang – kawasan emas biasanya terletak di lokasi sensitif dari segi keselamatan.
- Potensi eksploitasi kawasan tadahan air.
- Isu sampah dan kerosakan ekosistem sungai akibat aktiviti pelancong.
- Ketelusan pemberian lesen mendulang emas.
- Risiko keselamatan pelancong yang tidak biasa dengan keadaan sungai atau lembah berair.
Dalam pada itu, persatuan pendulang tradisional turut meminta kerajaan negeri memberikan jaminan bahawa pelaksanaan lesen mendulang emas tidak akan menjejaskan pendulang tempatan yang bergantung kepada aktiviti ini sebagai sumber rezeki.
Kepentingan Menyusun Garis Panduan Ketat Lesen Dulang Emas
Penganalisis industri pelancongan mencadangkan agar garis panduan lesen mendulang emas diperincikan secara teliti. Hal Ini termasuk:
- Had lokasi untuk mendulang
- Bilangan pelancong dibenarkan setiap hari
- Pengenalan insurans keselamatan
- Kawalan aktiviti agar tidak merosakkan sumber air
- Pantauan pegawai keselamatan di kawasan aktiviti
Tanpa garis panduan kukuh, aktiviti ini dikhuatiri menimbulkan risiko keselamatan kepada pelancong, selain potensi kerosakan sumber alam yang telah dipelihara sejak sekian lama.
Jadual Cadangan Lesen Mendulang Emas
| Kategori Lesen | Kelayakan | Tempoh Sah | Kaedah Mendulang | Had Lokasi | Caj Cadangan |
| Lesen Pelancong Harian | Pelancong luar Kelantan | 1 hari | Kaedah tradisional | Sungai terpilih | RM30 – RM50 |
| Lesen Percubaan | Pelancong antarabangsa | 2–3 jam | Dulang tradisional | Kawasan terkawal | RM80 |
| Lesen Pendulang Tempatan | Rakyat Kelantan | 1 bulan | Tradisional sahaja | Tanah kerajaan | RM20 |
| Lesen Kumpulan | Agensi pelancongan | 1 hari | Tradisional + latihan | Zon pelancongan | RM200 setiap kumpulan |
| Lesen Eksklusif Acara | Peserta program rasmi | Mengikut acara | Tradisional | Lokasi khas | Mengikut pakej |
Faktor Ekonomi: Peluang Baharu atau Beban Baharu?
Sekiranya diluluskan, lesen mendulang emas berpotensi memberikan sumber pendapatan tambahan kepada negeri melalui aktiviti pelancongan. Namun penganalisis ekonomi mengingatkan bahawa hasil daripada aktiviti mendulang tradisional hanyalah kecil dan tidak seharusnya dijadikan faktor utama pertimbangan.
Sebaliknya, yang akan membawa keuntungan ialah industri sokongan seperti:
- Pemandu pelancong
- Pengusaha chalet
- Penjual peralatan mendulang tradisional
- Kedai makan tempatan
- Syarikat agensi pelancongan
Namun jika pelaksanaan lesen mendulang emas tidak disusun secara sistematik, keuntungan tersebut mungkin tidak dirasai secara menyeluruh oleh masyarakat tempatan.
5 Soalan Lazim Mengenai Lesen Mendulang Emas di Kelantan
1. Apa itu lesen mendulang emas?
Ia ialah dokumen kebenaran yang membolehkan individu mencuba aktiviti mendulang emas secara tradisional di kawasan-kawasan tertentu yang ditetapkan kerajaan negeri.
2. Adakah pelancong boleh membawa pulang emas yang dijumpai?
Ya, tetapi jumlahnya biasanya sangat kecil kerana aktiviti hanya menggunakan kaedah tradisional.
3. Adakah penggunaan jentera dibenarkan?
Tidak. Lesen ini hanya untuk kaedah manual menggunakan dulang atau peralatan asas.
4. Adakah rakyat Kelantan mendapat keutamaan?
Pihak kerajaan menegaskan lesen untuk pelancong tidak menjejaskan lesen rakyat tempatan kerana ia ditawarkan untuk tujuan pelancongan.
5. Di mana lokasi mendulang yang dibenarkan?
Lokasi hanya dibuka di kawasan terpilih seperti sungai tertentu di hulu Kelantan yang telah dinilai selamat dan sesuai.
